Adam Öldürme
Belge, Prof. Dr. Faruk Erem tarafından kaleme alınan "ADAM ÖLDÜRME" başlıklı makalenin bir özetini sunmaktadır. Makalede adam öldürme suçu, hukuki niteliği, mağduru, maddi ve manevi unsurları, cezayı ağırlaştırıcı ve hafifletici sebepleri detaylıca incelenmektedir.
**Temel Konular ve Özeti:**
* **Tanım ve Hukuki Nitelik:** Adam öldürme, "bir insanın diğer bir insan tarafından öldürülmesi" olarak tanımlanır. Kanun, insan hayatını korumak için bu fiili suç saymış ve en ağır suçlardan biri olarak kabul etmiştir. İnsan hayatını yok eden insan iradesi dışındaki sebepler ve intihar bu kapsam dışındadır.
* **Mağdur:** Herhangi bir insan bu suçun mağduru olabilir. Yaşı, sıhhi durumu, milliyeti, ırkı veya dini önemli değildir. Suç, doğumdan ölüme kadar her insana karşı işlenebilir. Çocuğun canlı doğmuş olması (yaşama kabiliyetine sahip olup olmaması şartı aranmaksızın) adam öldürme suçunun oluşumu için yeterli kabul edilir.
* **Meşru ve Rızalı Öldürmeler:**
* **Meşru Öldürmeler:** Kanun hükmünü icra veya selahiyetli merciin emrini infaz suretiyle yapılan öldürmeler (örneğin kesinleşmiş ölüm cezasının infazı) cezayı gerektirmez.
* **Rızalı Öldürmeler:** Mağdurun talebi veya rızasıyla öldürülmesi (ötanazi gibi) hukuki değer taşımaz ve Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) buna dair özel bir hüküm bulunmadığından "adiyen katil" (TCK 448) hükümleri uygulanır, ancak TCK 59. madde uyarınca cezada indirim yapılabilir.
* **Maddi Unsur:** Adam öldürme suçu genellikle "icra suçu" olmakla birlikte, aç bırakmak veya yeni doğmuş çocuğun göbeğini bağlamamak gibi "selbi fiillerle" de işlenebilir. Doğrudan veya manevi vasıtalarla da (şiddetli heyecan yaratıp ölüme sebep olmak gibi) işlenebilir. Suçun tamamlanması için neticenin (mağdurun ölümü) gerçekleşmesi şarttır ("Maddi Suçlar"dandır).
* **Manevi Unsur (Kasıt):**
* **Adam Öldürme Niyeti (Kasıt):** Suçun cezalandırılması için failde "öldürmek niyeti" aranır. Bu niyetin ispatı için dışsal vakıalar (silahın çekilmesi, hayati uzva ateş edilmesi, kullanılan vasıtanın cinsi vb.) önemlidir.
* **Cezayı Artırıcı Sebepler (Şiddet Sebepleri):** Kanun, genel sebepler dışında adam öldürme cezasını artıran hususi sebepleri düzenlemiştir (TCK 449, 450):
* **Akrabalık Bağı:** Usul, füruğ, karı/koca, kardeş gibi yakın akrabalara karşı işlenmesi.
* **Memurluk Sıfatı:** Vazifesi sırasında veya vazifesinden dolayı devlet memuruna (veya milletvekiline) karşı işlenmesi.
* **Zehir:** Zehir kullanarak sinsi bir vasıta ile öldürme.
* **Teammüd (Tasarlama):** Suça karar verilmesi anı ile işlenme anı arasında teemmüle yetecek kadar zamanın geçmiş olması ve kararda sebat.
* **Mağdurun Birden Ziyade Olması:** Birden fazla kişinin kasten öldürülmesi.
* **Canavarca His:** Sırf öldürmek için veya mağdurun ızdırabından zevk almak gibi hislerle işlenmesi.
* **İşkence ve Tazib:** Ölümden önce işkence ve eziyet uygulanması.
* **Diğer Suçlarla İrtibat:** Başka bir suçu hazırlamak, kolaylaştırmak, işlemek, suçtan faide elde etmek, suçu gizlemek veya cezadan kurtulmak maksadıyla işlenmesi.
* **Cezayı Azaltıcı Sebepler:** Genel sebepler yanında, adam öldürme suçu için özel bir azaltıcı sebep "Müşterek Sebeb" (TCK 451) olarak düzenlenmiştir. Buna göre, ölümün, failin fiilinden evvel mevcut olup da failce bilinmeyen hallerin veya failin iradesi dışındaki beklenmeyen sebeplerin birleşmesiyle vuku bulması durumunda ceza indirilir. Bu durum, suçun vasfını da değiştirebilir.