Azmettirmenin Özel Oluşum Şekilleri
"Azmettirmenin Özel Oluşum Şekilleri" başlıklı araştırma makalesi, azmettirmenin özellik arz eden bazı durumlarını incelemektedir. Bu durumlar şunlardır:
1. **Hali Hazırda Belirli Bir Suçu İşlemeye Karar Vermiş Olan Kişiyi (Omnimodo Facturus) Suça Sevk Etme:** Latince bir terim olan "omnimodo facturus", belirli bir suçu zaten (her halükârda) işleyecek olan kişidir. Azmettirmenin teknik anlamda varlığı için, azmettirenin hareketinin failde suç işleme kararını meydana getirmesi gerekir. Omnimodo facturus olduğu hallerde failin zaten suç işlemeye karar vermiş olması nedeniyle, onu suça sevk eden kişinin hareketi nedensel olmaz ve tamamlanmış bir azmettirme gerçekleşmez. Bu durumda sevk eden kişi ya **manevi yardımda** bulunmuş ya da **azmettirmeye teşebbüs** etmiş sayılır. Ancak, failin sadece suça eğilimli olması, somut suç hususunda tereddütlü veya kararsız olması durumlarında (omnimodo facturus olmadığı hallerde) azmettirme mümkündür.
2. **Başka Bir Suça Azmettirme (Umstiftung):** Bu durumda, hali hazırda belirli bir suçu işlemeye karar vermiş olan fail, o suç yerine bütünüyle **başka bir suçu** işlemeye karar verdirilir. Bu, yeni bir suça azmettirme olarak değerlendirilir ve şerik, işlenen suça azmettiren olarak cezalandırılır. Başka bir suça azmettirmeden söz edilebilmesi için, failin suç işleme kararında önemli ve hukuki anlamda bir önemi haiz bir sapmanın meydana getirilmesi gerekir.
* **Başka Bir Suça Yol Açmayan Değişiklikler:** Suçun işlenme yeri, zamanı, kullanılan araçlar, suçun konusu (bazı istisnalar hariç) veya sadece suç işleme güdüsündeki değişiklikler genellikle başka bir suça azmettirme olarak görülmez, **manevi yardım etme** teşkil eder.
* **Başka Bir Suça Yol Açan Değişiklikler:** Şerikin etkisiyle failin, mağdurun veya korunan hukuki değerin değiştirilmesi (örneğin, A'yı öldürmek yerine B'yi öldürmeye sevk etme) daima başka bir suça azmettirme olarak kabul edilir.
* **Bileşik Suç Örnekleri (Hırsızlıktan Yağmaya veya Yağmadan Hırsızlığa Sevk Etme):**
* Hırsızlık kararı vermiş faili, yağmaya (hırsızlığa ek olarak kasten yaralamaya) sevk eden kişinin sorumluluğu konusunda öğretide farklı görüşler mevcuttur: Bir görüşe göre yağma suçuna azmettiren olarak cezalandırılırken, diğer bir görüşe göre yağmaya yardım etme ile kasten yaralamaya azmettirmeden fikri içtima ilişkisi içinde sorumlu tutulur.
* Yağma kararı vermiş faili, sadece hırsızlık suçunu işlemekle yetinmeye sevk etme durumunda (haksızlık içeriği daha hafif olana sevk etme), fail hırsızlık bakımından omnimodo facturus olduğundan azmettirmeden söz edilemez.
3. **Suçu İşlemeye Devam Etmeye Sevk Etme (Sukzessive Anstiftung):** Suçu tamamladıktan sonra icra hareketlerini bırakmaya karar vermiş olan failin, aynı suça ait ek icra hareketlerini yapmaya yönelik yeni bir suç işleme kararı aldırılmasıdır. Bu, ilk icra hareketlerinden bağımsız, müstakil bir azmettirme hareketi olarak kabul edilir ve şerik, faile karar verdirilen ek suç parçası bakımından azmettiren olarak sorumlu tutulur.