İşçinin ChatGPT Kullanımından Kaynaklanabilecek Hukuki Sorular
Dosyanın başlığı "İŞÇİNİN ChatGPT KULLANIMINDAN KAYNAKLANABİLECEK HUKUKİ SORUNLAR" olan bir araştırma makalesidir.
**Özet:**
Makale, iş ilişkilerinde yapay zekâ (YZ) araçlarının, özellikle ChatGPT'nin kullanımından doğabilecek hukuki sorunları iş hukuku perspektifiyle ele almakta ve Alman iş hukuku tartışmalarını da dikkate alarak Türk hukuku için öneriler sunmaktadır.
**Tartışılan temel konular şunlardır:**
* **ChatGPT'nin İş Aracı Olarak Kabul Edilmesi:** ChatGPT'nin iş aracı olarak kabul edilip edilemeyeceği ve bu durumda Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 413 uyarınca işverenin araç ve malzeme sağlama yükümlülüğü ile işçinin masrafları talep hakkı incelenmiştir. Makale, ChatGPT'nin iş aracı kabul edilmesi gerektiğini savunmaktadır.
* **Şahsen İfa Yükümlülüğü ile Çelişip Çelişmediği:** İş görme borcunun kişisel (şahsen) ifası yükümlülüğü (TBK m. 395) çerçevesinde, ChatGPT kullanımının işi üçüncü kişiye devir anlamına gelip gelmeyeceği tartışılmıştır. YZ'nın henüz kişilik sahibi olmaması nedeniyle, ChatGPT'den destekleyici şekilde yararlanmanın şahsen ifa kuralını ihlal etmeyeceği görüşü benimsenmiştir.
* **ChatGPT Kullanımının Yasaklanması:** İşverenin yönetim hakkı kapsamında (TBK m. 399), ChatGPT kullanımını yasaklayıp yasaklayamayacağı ele alınmıştır. ChatGPT'nin telif hakkı ihlalleri, kişisel verileri hukuka aykırı işleme gibi riskler yaratabileceği için işverenin yasaklama hakkının olduğu belirtilmiştir. Yasaklama yerine işyeri iç yönetmeliği ile düzenleme yapılması da önerilmiştir.
* **İşçinin Bildirim Yükümlülüğü:** İşçinin ChatGPT kullanımını işverene bildirme konusunda dürüstlük kuralından (TMK m. 2) kaynaklanan bir yan yükümlülüğünün olup olmadığı değerlendirilmiş ve işverenin menfaatlerini etkileyebilecek riskler nedeniyle bildirim yükümlülüğünün bulunduğu vurgulanmıştır.
* **İşyerinde Yönetime Katılma Hakkı:** YZ araçlarının işyerinde kullanımı bağlamında işçilerin yönetime katılma hakkı Alman hukuku örnekleriyle incelenmiştir. Türk hukukunda işyeri sendika temsilcilikleri aracılığıyla bu hakkın zayıf da olsa var olduğu ve özellikle sendikal faaliyetlere ilişkin özel nitelikli kişisel verilerin korunması açısından yetkili sendikanın bilgilendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
* **Kişisel Verilerin Korunması:** ChatGPT gibi üretken YZ araçlarının kişisel verileri hukuka aykırı işleme riski taşıdığı, bu nedenle işverenin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu çerçevesinde nasıl davranması gerektiği üzerinde durulmuştur.
Makale, YZ Tüzüğü'nün (AB) 2024/1689 sayılı Tüzük) YZ kavramı için geniş bir tanım getirdiğini ve ChatGPT'nin bu Tüzük kapsamında "şeffaflık gereksinimine sahip modeller" arasında değerlendirildiğini belirtmektedir. Ayrıca, Türk iş hukukunda YZ hakkında özel bir hüküm bulunmamasına rağmen, Alman iş hukuku mevzuatındaki düzenlemelerin yol gösterici kabul edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.