Kadın ve Hukuk El Rehberi
Belgenin özeti aşağıdadır:
**"Kadın ve Hukuk El Rehberi"** başlıklı bu doküman, Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) tarafından hazırlanmış olup, kadınların hukuki hakları konusunda bilgi vermeyi amaçlamaktadır.
Temel olarak dört ana başlık altında toplanmıştır:
1. **Kadının Evlilik ve Boşanmasına İlişkin Hükümler:**
* **Evlenme Ehliyeti:** Evlenme yaşı (17 yaşını doldurma), olağanüstü durumlarda hakimin izniyle evlenme (16 yaşını doldurma) ve bu yaşların altındakilere yönelik cezai yaptırımlar.
* **Evlilik Devam Ederken Kadının Hakları:** Meslek/iş seçimi, aile konutu şerhi koydurma imkanı, savurgan/bağımlı kocaya vasi atanması talebi, uyuşmazlıkların hakim tarafından çözülmesi başvurusu.
* **Boşanma Sebepleri:** Terk, zina, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, evlilik birliğinin temelinden sarsılması (şiddetli geçimsizlik).
* **Boşanmanın Sonuçları:** Velayet, nafaka (yoksulluk, iştirak, yardım, tedbir), mal rejimi (edinilmiş mallara katılma, kişisel mallar, paylaşıma tabi mallar), zina/hayata kast halinde malvarlığı değerinin azaltılması/kaldırılması.
* **Evlilik Dışı Çocuk Halinde Haklar:** Babalık davası, iştirak nafakası.
* **Önemli Hususlar:** Eşin rızası olmaksızın kefil olunamaması, envanter tutulması, evlilik devam ederken maddi/manevi tazminat davası açılamaması, eşin sadakat yükümlülüğüne aykırı davranıp davranmadığının tespiti için ses kayıt cihazı yerleştirilmesi (Yargıtay kararı).
* **Ceza Hukuku Açısından Suçlar:** Kadına karşı işlenen veya kadınların işlediği bazı suçlar (hamile bırakma, fuhuş, terk, çocuğu düşürtme, cinsel davranışlarla vücut dokunulmazlığını ihlal, dini tören).
2. **Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Hükümler:**
* **Şiddetin Türleri:** Fiziksel, cinsel, ekonomik ve psikolojik şiddet türleri ve örnekleri.
* **Şiddete Karşı Hukuki ve İdari Başvuru Yolları:** Mülki amir (Valilik/Kaymakamlık) ve Aile Mahkemesi Hakimi tarafından alınacak tedbirler (barınma, geçici maddi yardım, koruma kararı, uzaklaştırma, silahların teslimi, aile konutu şerhi vb.).
* **Şikâyet Bildirilebilecek Kurum ve Kuruluşlar:** Valilik/Kaymakamlık, kolluk güçleri, adli makamlar, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, ŞÖNİM'ler, sağlık kuruluşları, danışma hatları (ALO 183, 155, 156), Barolar.
3. **Ev Kadınlarının Sosyal Güvenliğine İlişkin Düzenlemeler:**
* El emeği ile üretimde bulunan kadınların daha az prim ödeyerek isteğe bağlı sigortalılık yoluyla emeklilik ve sağlık yardımlarından yararlanması.
* Daha önce SSK'lı çalışmış kadınların doğum borçlanması yapma hakkı (en fazla 2 çocuk için 4 yıl).
* Hiçbir sosyal güvencesi bulunmayan ev kadınlarının gelir testine tabi tutularak genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanması.
4. **İş Hukukunda Kadınlara İlişkin Bazı Düzenlemeler:**
* Geçici iş göremezlik ödeneği (analık halinde).
* Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller (doğum öncesi/sonrası çalışılmayan günler).
* Gece çalıştırma yasağı (18 yaşını doldurmuş kadınlar için yönetmelikle düzenlenir).
* Analık halinde çalışma ve süt izni (toplam 16 hafta, çoğul gebelikte 18 hafta, ücretsiz izin, periyodik kontroller, günde 1.5 saat süt izni).
* Eşitlik ilkesi (cinsiyet veya gebelik nedeniyle ayrımcılık yasağı).
* Ücrette eşitlik.
* Doğum borçlanması koşulları ve süreleri.
Dokümanın sonunda bu konulara ilişkin sıkça sorulan sorulara cevaplar ve acil durum numaraları yer almaktadır.