Rand Raporu - 2016
Görüntülediğiniz "Rand Raporu - 2016" başlıklı PDF dosyasının özeti aşağıdadır:
**RAND Raporu - 2016: CIA'nın Arka Bahçesi RAND'ın İslam Dünyasına Dair Yeni Yazısı**
Bu rapor, Amerika düşünce kuruluşu RAND'ın, Smith Richardson Vakfı'nın desteğiyle Milli Güvenlik Araştırma Bölümü'ne hazırlattığı ve İslam dünyasına dair politikaların belirlenmesine yön veren bir rapordur. İlk bölümünün başlığı "Sivil Demokratik İslam/ Ortaklar, Kaynaklar ve Stratejiler"dir. Rapor, 17-09-2016 tarihinde yayınlanmıştır.
**Giriş ve Temel Sorunlar:**
Rapor, çağdaş İslam'ın kendi değerleri ve dünyadaki yeri üzerine yaptığı mücadeleyi ve bu durumun küresel etkilerini inceler. Batı dünyası ve ABD, İslam dünyasının demokratik, ekonomik olarak ileriye dönük, istikrarlı ve uluslararası normlara uyumlu olmasını, potansiyel bir "medeniyetler çatışması"nın engellenmesini istemektedir. Bu amaçla, global barış ve uluslararası toplumla en uyumlu, demokrasi ve modernizme en yakın grupların desteklenmesi gerektiği belirtilir.
İslam'ın yaşadığı krizin iki temel unsuru:
1. Gelişme ve atılımdaki başarısızlık (uzun süreli geri kalmışlık ve güçsüzlük).
2. Global düzenle aradaki bağlantının kopması.
**İslam Dünyasındaki Dört Temel Grup:**
Müslümanlar, toplumlarının geleceği konusunda fikir ayrılığı yaşamakta olup, dört temel gruba ayrılırlar:
1. **Fundamentalistler:** Demokratik değerleri ve çağdaş Batı kültürünü reddederler. Aşırı İslam hukuku ve değerlerini uygulayacak otoriter bir devlet isterler.
2. **Gelenekçiler:** Muhafazakâr bir toplum arzusundalar. Modernizm ve değişime şüpheyle yaklaşırlar, ancak şiddetten yana değillerdir. Muhafazakâr ve reformcu gelenekçiler olarak ikiye ayrılırlar.
3. **Modernistler:** İslam'ın global modernizmin bir parçası olmasını, yeni çağa ayak uyduracak biçimde modernize edilmesini amaçlarlar. Politikalar ve değerler açısından Batı'ya en yakın gruptur, fakat daha güçsüzdürler.
4. **Laikler:** Dini özel-kişisel alanla ilişkilendirirler ve din ile devletin ayrı olmasını savunurlar (Batı'daki kilise-devlet mantığıyla). Bazıları ideolojik olarak kabul edilemez olsa da, Batı'ya yakın gruplardır.
**Batı'nın Strateji Önerisi (Karma Bir Yaklaşım):**
ABD ve Batı dünyası, İslam dünyasında demokrasi ve modernizm yolundaki değişimi cesaretlendirmek için şu adımları atmalıdır:
* **Öncelikli olarak modernistleri destekle:** Eserlerini yayınla, gençlere hitap etmeleri için cesaretlendir, fikirlerini İslami eğitim müfredatına sok ve bir kamu platformu oluştur.
* **Geleneksel Müslümanları fundamentalistlere karşı destekle:** Fundamentalistlerin şiddetini eleştirmelerine izin ver ve yayınlat. Gelenekçiler ve fundamentalistler arasındaki ittifakları boz. Modernizm tarafına yakın duran geleneksel Müslümanlarla modernistlerin işbirliğini destekle. Sufizmi güçlendir.
* **Fundamentalistlerle savaş:** İslam yorumlarını ve çelişkilerini sorgula. Yasal olmayan eylem ve gruplarla aralarında bağlantı kur. Yolsuzluklarını ve ikiyüzlülüklerini ortaya çıkar.
* **Seçici bir şekilde laikleri destekle:** Fundamentalizmin ortak düşman olduğuna dair onları cesaretlendir. Laiklerin ABD karşıtı güçlerle ittifak kurmalarını engelle. İslam'da din ve devletin ayrı olabildiği fikrini destekle.
**Ortak Bulma ve Grupların Analizi (II. Bölüm):**
* **Laikler:** Doğal ortak beklenmelerine rağmen, çoğu laik kişi ABD'ye ve Batı'ya düşmanca tutum sergileyebilir (solcu ideolojiler, agresif milliyetçilik). Ancak Türkiye örneği gibi laik rejimlerin başarılı olduğu görülmüştür. Baskıcı fundamentalizmin geri tepmesi, laikliği ve gelenekçi bakış açısını umutlandırmıştır (İran, Afganistan örnekleri).
* **Fundamentalistler:** Hedefleri Batı'nınkilerle uyuşmaz. Onlarla münasebet kurmak akılcı değildir, ancak Suudi Arabistan ile olan gibi jeopolitik, taktiksel ve ekonomik nedenlerle geçici işbirlikleri olabilir. Fundamentalizm, demokrasinin kendisini reddeder (Hizb-ut-Tahrir örnekleri).
* **Gelenekçiler:** Fundamentalistleri dengeleme potansiyelleri, ılımlı olmaları ve kurumsal yapıları nedeniyle çekicidir. Ancak, fundamentalistlerle fikir ve değerler açısından yakınlıkları, şiddeti kınama konusundaki isteksizlikleri ve dış politikadaki agresif görüşler (Yusuf el-Kardavi örneği) önemli sorunlardır. Gelenekçilik, modern demokrasinin felsefi alt yapısıyla (eleştirel düşünce, bireysel özgürlük, laiklik) uyumsuzdur ve geri kalmışlık bağlantılıdır.
* **Modernistler:** Vizyonları Batı ile uyumludur ve demokratik modern toplum ruhuyla en uyumlu gruptur. Kölelik kurumunun sessizce kaldırılması gibi değişimlerin İslam içinde mümkün olduğuna dair göstergeler mevcuttur. Ancak, finansal, altyapısal eksiklikler ve siyasi çevrelerde tehlike altında olmaları etkinliklerini azaltır. Akademik ve sofistike yazı dilleri de genç kitleye ulaşmalarını zorlaştırır.
* **Sufiler:** İslam'ın entelektüel ve açık yorumlanmasını temsil eder. Müfredat, kültür ve normlar üzerinde etkileri desteklenmelidir.
**Ek A - Hadis Savaşları:**
İslam reformu çabalarında Kur'an eleştiri dışında tutulmuş, tartışmalar hadisler üzerine yoğunlaşmıştır ("hadis savaşları"). Ancak hadisler ikinci bir araç olmalı, karar mekanizması olmamalıdır, zira yorumu karmaşıktır ve fanatiklerle bu alanda mücadele etmek zordur. Hadislerin güvenilirliği, içeriği ve uygulanabilirliği konusunda pek çok değişken bulunmaktadır. Hadislerin yanlış kullanıma müsait olduğu ve sonsuz tartışmalara yol açabileceği belirtilir (müzik yasağı, dini hükümlerin dışına çıkanların cezalandırılması örnekleri). İslam'da bilgiye ulaşmanın kolay olmaması ve mezheplerin farklı yorumları da karmaşıklığı artırır.