Türkiye Gençlik Raporu
Yazarlar:
Prof. Dr. Burhanettin Can
Prof. Dr. Mustafa Aydın
Prof. Dr. İ. Mete Doğruer
Doç . Dr. Mustafa Tekin
Abdulvahap Yaman
Şemsettin Özdemir
Gürsel Ulukır
Metin Alpaslan
Cevat Özkaya
**Türkiye Gençlik Raporu: Gençliğin Özellikleri, Sorunları, Kimlikleri ve Beklentileri (Özet Rapor)**
SEKAM (Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Araştırmalar Merkezi) tarafından Prof. Dr. Celalettin Vatandaş proje yöneticiliğinde hazırlanan bu rapor (Haziran 2014), Türkiye gençliğinin özelliklerini, sorunlarını, kimliklerini ve beklentilerini en son ve kapsamlı bir şekilde ele almayı amaçlamaktadır. Türkiye nüfusunun önemli bir bölümünü (2012 verilerine göre %24,94'ü, 15-29 yaş grubunda) oluşturan gençlerin durumunu bilmek, ülkenin geleceği açısından büyük önem taşımaktadır.
**Temel Bulgular ve Özet Değerlendirmeler (Giriş Bölümünden):**
* **Gençliğin Mevcut Durumu:** Sigara, alkol, kumar, uyuşturucu kullanma eğiliminde artış ve bunları meşru görme; fuhuş, eşcinsellik, lezbiyenliği meşru görme; şiddete eğilim; bilgisayar ve internet bağımlılığında artış; ferdileşme, yalnızlaşma, sanallaşma; iletişim kopukluğu ve sosyal bağlılık ruhunun yok olması; parçalanmış (şizofren/melez) kimlik; din algısında zedelenme, sekülerleşme; toplumsal değerlere yabancılaşma ve gelecek korkusu/göç etme isteği gibi eğilimler gözlemlenmiştir. Bu durum henüz bir sosyal problem boyutuna ulaşmamış olsa da, acilen tedbir alınması gerektiği vurgulanmıştır.
* **Gençliği Etkileyen Faktörler:** Olumsuz etkileyen faktörler **Aile İçi** (aile ortamının etkisi, parçalanma, evin otelleşmesi, ilgisizlik, yanlış eğitim, sevgi/şefkat eksikliği, ekonomik sıkıntılar vb.) ve **Aile Dışı** (küresel güçlerin etkisi, medya, internet ve sosyal medya, feminist/Hristiyanlaştırma/Satanizm/Ateizm hareketleri, Türkiye'nin yanlış kültür ve medeniyet tercihi, yanlış eğitim/kentleşme politikaları, işsizlik korkusu) olarak iki sınıfta toplanmıştır.
* **Kimlik ve Kişilik Krizi:** Bu faktörlerin çatışması gençlikte kimlik ve kişilik krizine yol açmıştır. Gençlerin kendilerini tanımladıkları kimlikler ile değerlerle ilgili sorulara verdikleri cevaplar arasında ciddi tutarsızlıklar (zarf ile mazrufun birbirini tutmaması) olduğu tespit edilmiştir. Kavram kargaşası ve kavramların içini boşaltarak kullanma gerçeği ortaya çıkmıştır.
* **Yeni Neslin Özellikleri:** Yeni neslin en temel özelliği **ben merkezci** oluşu ve en vazgeçilmez değeri **özgürlük**tür. Ankette Din-Ahlâk'ın öneminin dördüncü sırada yer alması, gelecekteki ciddi sıkıntılara işaret ederken; para ve zenginliğin önceki çalışmalarda birinciyken bu çalışmada altıncı sıraya düşmesi olumlu bir işaret olarak değerlendirilmiştir.
* **Nesil Meselesi:** Nesil meselesinin sadece ailenin değil, bir milletin, siyasetin ve devletin meselesi olduğu ve siyasetin kısır meselelerden kurtulup neslin inşasına yönelmesinin elzem olduğu belirtilmiştir.
**Araştırmanın Teknik Özellikleri:**
* **Yöntem:** Nicel bir alan araştırması (tanımlayıcı nitelikte) olup, veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır.
* **Evren:** 15-28 yaş aralığındaki fertler.
* **Örneklem:** "Katmanlı tesadüfi örneklem tekniği" ile Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) belirlediği 12 bölge esas alınmıştır.
* **Uygulama:** 2013 yılı Ocak-Nisan aylarında 81 şehirde ve toplam 352 yerleşim biriminde **5541** kişiye uygulanmıştır.
* **Katılımcılar:** %49,1 Erkek, %50,9 Kadın. Öğrenim düzeyleri ağırlıklı olarak Lise (%34,3) ve Lisans (%34,3) düzeyindedir.
**Gençlerde Kimlik ve Aidiyet (Temel Bulgular):**
* **Kimlik Gruplamaları:** Araştırmada gençlerin kimlikleri üç ana grupta incelenmiştir: 1. Modern-Geleneksel Düzlem, 2. Genel Toplumsal Aidiyet Düzlemi (Müslüman, İnsan, Türk, T.C. Vatandaşı, Alevi, Kürt, Diğer), 3. Siyasi, İdeolojik ve Dinî Kimlik Düzlemi.
* **Gelenek-Modern Düzleminde Tanımlama:** Gençlerin büyük çoğunluğu (%72) kendisini **"Biraz modern, biraz geleneksel"** olarak tanımlamıştır (Şekil 2). Bu, gençlerin ne geleneksel kalabildiklerini ne de modern olabildiklerini gösteren melez/şizofrenik bir duruma işaret etmektedir.
* **Genel Toplumsal Aidiyetler (1. Tercih):** En çok tercih edilen dört aidiyet/kimlik sırasıyla şunlardır: **Müslüman (%39,4), İnsan (%27,9), Türk (%19,3), T.C. Vatandaşı (%12,1)**. Hiçbir kimliğin %50'nin üzerinde tercih edilmemesi, kimlik krizinin ciddiyetini ortaya koymaktadır.
* **Aidiyetlerin Tutum ve Davranışlara Etkisi:**
* Farklı kimlikleri benimseyen gençlerin büyük çoğunluğu (Kürtler en yüksek oranla %65,8) **"Herkes kendi anadilinde eğitim alabilmelidir"** yargısını onaylamıştır.
* Kürt kimliğini benimseyenler hariç, gençlerin kahir ekseriyeti (Müslümanların %61,7'si) **"Türk'ün, Türk'ten başka dostu yoktur"** yargısını onaylamaktadır. Müslüman kimlikle etnik kimlik özdeşleşmesinin, Müslüman kimliğinin ana muhtevası ile ters olduğu belirtilmiştir.
* Hangi kimliği benimsemiş olursa olsun gençlerin büyük çoğunluğu (%82-%96), **"Dinin, tutum ve davranışlarını etkilediğini"** ifade etmektedir.
* Kimliklerin farklılaştırıcı özelliğinin yok olmaya doğru gittiği ve şekilleştiği/isimleştiği belirtilmiştir.
**Raporun İçeriği (Ana Raporda Yer Alan Bölümler):**
Ana Rapor 10 bölümden oluşmaktadır: Gençlik ve Politikaları, Gençliğin Kimliği ve Sorunları, Gençliğin Sorunları, Gençlik ve Aile/Aile Değerleri, Gençlik ve Din, Gençlik ve Siyaset, Gençlik ve Tüketim Kültürü, Gençlik ve Boş Zaman, Türkiye Gençliğinin Bilgi Düzeyi, Gençlik ve Kitle İletişim Araçları (İnternet, TV, Gazete).
-----