Üniversite Öğrencilerinin Hayat Tarzı ve Toplumsal Değerler
Yazarlar: Prof. Dr. Celalettin Vatandaş
Prof. Dr. Burhanettin Can
Prof. Dr. İ. Mete Doğruer
Aşkın Özcan
Elif Yaman
**Genel Bilgiler:**
* **Başlık:** Üniversite Öğrencilerinin Hayat Tarzı ve Toplumsal Değerler
* **Yazarlar:** Prof. Dr. Celalettin Vatandaş, Prof. Dr. Burhanettin Can, Prof. Dr. İ. Mete Doğruer, Aşkın Özcan, Elif Yaman
* **Yayınlayan:** SEKAM (Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Araştırmalar Merkezi)
* **Yayın Tarihi:** İstanbul, Haziran 2014
**Amaç ve Kapsam:**
Bu çalışma, SEKAM'ın "Türkiye'de Gençlik" araştırmasının özel bir hali olup, özellikle üniversite öğrencilerinin hayat tarzı ve toplumsal değerlerini incelemektedir. Üniversite öğrencilerinin kızlı-erkekli aynı evlerde yaşaması meselesi, siyasetin ve toplumun gündemine gelmesi üzerine, konunun sosyolojik boyutunu ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma, konuyu kültür, medeniyet (Umran), dinî, ahlâkî ve aile değerleri açısından ele almayı ve gençlerin mevcut durumlarını tespit etmeyi amaçlamaktadır.
**Temel Bulgular ve Tespitler (Giriş ve Takdim Kısmına Göre):**
1. **Gençlik Dönemi:** Gençlik çağı, biyolojik, psikolojik ve sosyolojik yönleriyle bedensel, ruhsal ve sosyal gelişimin ve kişiliğin oluşumunda hassas bir dönemdir. Aynı zamanda bunalımlar, çatışmalar, çelişkiler ve kararsızlıklarla dolu olduğu gibi, idealizmin filizlendiği, kendini ispat ve kimlik bulma çabalarının yoğunlaştığı bir dönemdir.
2. **Gençlikteki Olumsuz Eğilimler (İstatistiklere Girilmeden Özet):** Sigara, alkol, kumar, uyuşturucu kullanma eğiliminde artış; fuhşu, eşcinselliği, lezbiyenliği meşru görme; şiddete eğilim; bilgisayar ve internet bağımlılığı; ferdileşme, yalnızlaşma, sanallaşma; iletişim kopukluğu; davranış bozukluğu; parçalanmış kimlik; din algısında zedelenme (laikleşme-sekülerleşme); toplumsal değerlere yabancılaşma; kavramsal kargaşa (din, laiklik, ateizm, ahlâk, aile, mahremiyet, zina vb.); güven kaybı; gelecek korkusu ve göç etme isteği; sorumluluktan kaçınma; maddiyatçılık ve sınırsız tüketici/kullanıcı olma özelliği.
3. **Gençliği Olumsuz Etkileyen Faktörler:**
* **Aile İçi Faktörler:** Aile ortamının etkisi, ailenin parçalanması/yıkılması, evin otelleşmesi, sorunların konuşulmaması, çocuklara ilgisizlik, yanlış eğitim, sevgi ve şefkat eksikliği, doğru iletişim kurulamaması, akraba çevresinin etkisi, cinsellik konusunda yanlış bilgilenme, ekonomik sıkıntılar, dinî eğitim yetersizliği.
* **Aile Dışı Faktörler:** Küresel Güçlerin etkisi (Siyonizm, ABD, AB, Yabancı İstihbarat Örgütleri), büyük medya, internet ve sosyal medya, feminist hareketler, Hristiyanlaştırma faaliyetleri, Satanizm, Ateizm, Türkiye'nin yanlış kültür ve medeniyet tercihi, yanlış eğitim/kentleşme/tarım/sanayi/hayvancılık politikaları, işsizlik, okuyamama korkusu.
4. **Kimlik Krizi:** Faktörlerin çatışması, gençlikte kimlik ve kişilik krizine yol açmıştır. Gençlerin benimsediği kimlikler (Modern/Geleneksel, Müslüman/Türk/Alevi, Dindar/İslâmcı/Atatürkçü/Ateist vb.) ile değerlerle ilgili cevapları arasında ciddi tutarsızlıklar ve kavram kargaşası olduğu tespit edilmiştir.
5. **Kız-Erkek Aynı Evde Yaşama Konusu:**
* Gençliğin en temel özelliği benmerkezci oluşu ve en vazgeçilmez değeri özgürlüktür. Sınırları çizilmemiş bir özgürlük anlayışı, değer sistemini tahrip edebilir.
* Araştırma, bu konunun küçük şehirlerdeki üniversitelerin açılmasıyla geleneksel değerler ve mahalle kültürü açısından bir problem olarak algılanmaya başlandığını ve siyasetin gündemine düştüğünü belirtmektedir.
* **Temel Karşılaştırma:** "Genç bir kız ile erkek, istedikleri şartlarda aynı evde yaşayabilirler" (genel gençlik) ve "Üniversite öğrencilerinin kızlı-erkekli aynı evlerde yaşamaları kendilerinden başka kimseyi ilgilendirmez" (üniversite gençliği) soruları karşılaştırılmıştır.
* Genel gençlik için aynı evde yaşamaya itiraz oranı: **%62,1**. Onaylama: **%22,9**.
* Üniversiteli gençler için aynı evde yaşamaya itiraz oranı: **%51**. Onaylama: **%35,8**.
* **Önemli Tespit:** Gençlerin, üniversite öğrencilerine, üniversite öğrencisi olmayanlara göre daha geniş bir özgürlük alanı tanıdığı ve kızlı-erkekli aynı evde yaşamayı daha yüksek oranda normal bulduğu gözlemlenmiştir.
* **Cinsiyet Farkı:** Kadınlar, erkeklere göre bu hayat tarzını daha az onaylamaktadır.
* **Risk Eşiği:** Üniversiteli gençlerin aynı evde yaşamalarını onaylayan %36'lık kesimin, aile değerleri açısından ciddi bir tehlike/tehdit olduğu ve %13'lük kararsız kesimin de zamanla onaylayabileceği öngörülmektedir.
6. **Teknik Özellikler:** Araştırma, nicel bir alan araştırmasıdır. Evreni 15-28 yaş arasındaki Türkiye'de yaşayan fertler oluşturmuştur. 2013 yılı Ocak-Nisan aylarında 81 şehirde 5541 kişiye uygulanmıştır. Örneklem tespitinde "katmanlı tesadüfi örneklem tekniği" kullanılmıştır.
**İçindekiler Bölümüne Göre İlerleyen Konular:**
Çalışma, üniversite öğrencilerinin hayat tarzını olgusal (demografik) özellikler, kimlik, dinî-ahlâkî değerler, toplumsal değerler, siyasî değerler, ferdî özellikler, medya kullanımı ve rol modelleri gibi farklı değişkenlerle çapraz sorgulama yaparak derinlemesine incelemektedir.