20. Yüzyılda Tabii Hukuk Rönesansı
Dr. Hamide Topçuoğlu'nun "XX inci Yüzyılda Tabii Hukuk Rönesansı" başlıklı belgesi, 1953 yılında Ankara'da yayımlanmış bir kitaptır.
**Giriş bölümü**
Giriş bölümünde, tabii hukukun binlerce yıllık uğraşmalara rağmen fikir birliğine varılamamış inatçı bir problem olduğu ve inkâr edilse bile daima nüksedeceği belirtilir. XX. yüzyılın ilk yarısında hukuk felsefesini meşgul eden bu rönesans hareketinin, eski tabii hukuktan farklı, çağın bilimsel zihniyetiyle bağdaşabilen bir doktrin olması gerektiği vurgulanır. Yazar, bu canlanmanın izah veçhesini, terminoloji ve kavram karışıklığını, görüş açılarının ve hareket noktalarının sürekli değişmesini ele alarak, problemin zorluklarını ve kendi incelemesinin amacını ortaya koymaktadır.
* **Temel Sorun:** XX. asırda canlanan tabii hukuk nazariyesi, asrın ilmî zihniyeti ve dünya görüşü ile uzlaştırılabilir mi?
* **Terminoloji Buhranı:** "Hukuk," "adalet," "hakkaniyet," "sosyal ahlâk," "tabii hukuk" gibi temel mefhumlarda bile müellifler arasında büyük bir kavram ve tabir karışıklığı olduğu, bunun sağlıklı bir sentez yapmayı zorlaştırdığı belirtilir.
* **Görüş Zaviyelerinin Tahavvülü:** Tabii hukuku savunan veya eleştiren müelliflerin, ispat çabaları sırasında ontolojik, pragmatik, tarihî, ahlâkî, siyasî gibi farklı görüş açılarından sürekli geçiş yapmalarının (zaviye tebdili) tetkiki güçleştirdiği ifade edilir.
**İçindekiler Bölümüne Göre Kitabın Yapısı:**
**Birinci Bölüm: XX. Yüzyılda Tabii Hukuk Rönesansı ve Başlıca Temsilcileri (sayfa 18'den itibaren)**
* **I. Klasik Nazarîyeye Avdet Temayüllerinin İlk Belirtileri:**
* XIX. yüzyılda tabii hukukun durumu.
* İlk Rönesans Belirtileri: A. Boistel, Ch. Beudant.
* Stammler'in Mütehavvil Muhtevalı Tabii Hukuku.
* R. Saleilles'in Hâkimin Takdir Hakkı Zaviyesinden Tabii Hukuk Görüşü.
* J. Charmont'un "Tabiî Hukuk Rönesansı".
* **II. Klasik Nazarîyenin Islah ve Tadili Temayülleri:**
* F. Geny'nin Asgarî ve Zarurî Tabii Hukuk Telâkkisi.
* M. Hauriou'da Beşer Nev'inin Kanunu Sıfatiyle Tabii Hukuk.
* Mükerrer: Hauriou'da Ferdiyetçi Sosyal Nizamın Koruyucusu Sıfatiyle Tabii Hukuk.
* G. Renard'ın Müterakki Muhtevalı Tabii Hukuku.
* Le Fur'e Göre Hukukun Temeli ve Tabii Hukukun Adalet Hissi ile Keşfi.
* Mükerrer: Le Fur'ün Modern Tabii Hukuk Nazarîyesini İnşası.
* J. Bonnecase'in "Modern Hukukî Klasisizmi".
* Dabin'in Ahlakî Tabii Hukuku.
* R. Bonnard'ın Monist İddiaları ve Tabii Hukuk Taraftarlığı.
* **Modern Nazarîyenin İnşası Denemeleri:**
* M. Reglâde'in Monist İddiaları ve Klasik Tabii Hukuk Doktrinine Yaptığı İlaveler.
* G. Del Vecchio'nun Deontolojik Bir İdeal Sıfatiyle Tabii Hukuk Telâkkisi.
* Rommen'in Thomiste Tabii Hukuk Görüşüne Avdeti.
* D. Draghicesco'nun Sentez Denemesi ve İlahi Hukuk Tezi.
* N. Alexeiev'de Thomist Tabii Hukuk Telakkisinin Tenkidi ve Protestan Tabii Hukuk Telakkisinin Tercihi.
* Guisan'ın Protestan Tabii Hukuk Telekkisini Müdafaası.
* İkinci Dünya Harbi İçinde ve Harp Sonrasında Tabii Hukuk Meselesi.
**İkinci Bölüm: XX. Yüzyılda Tabii Hukuk Rönesansı Hareketlerinin Tenkidi (sayfa 147'den itibaren)**
* **I. İdealist Pozitivistlerin Tenkitleri:**
* XX. ci Asırda Tabii Hukukun Tenkidi.
* G. May'ın "İdeal Hukuk"u.
* Davy'nin Sosyolojik İdealizmi.
* **II. Moralist-Pozitivistlerin Tabii Hukuku:**
* G. Rîpert'in Ahlâk Kanunu.
* P. Cuche'ün Tabii Hukuk Serabı.
* **III. Normativist-Pozitivizmin Tabii Hukuku Tenkidi:**
* Carré De Malberg'in Tenkitleri.
* Hans Kelsen'in İntikadî Pozitivizm Zaviyesinden Tabii Hukuku Tenkidi.
* M. Walîne'in Tenkitleri.
**Üçüncü Bölüm: Sosyolojik Bakımdan, Tabii Hukuk Cereyanları (sayfa 186'dan itibaren)**
* Sosyolojik Bakımdan Yapılacak Araştırmada Bertaraf Edilmesi ve Vazedilmesi Gereken Problemler.
* Tabii Hukuk İdesinin Sosyolojik Fonksiyonları.
* Netice.
Kitapta ayrıca geniş bir **Bibliyografya** listesi bulunmaktadır.