Ceza davaları konusunda, maalesef bir çok yalan yanlış bilgi ortada gezmektedir. Bunlardan biri de bir ceza mahkemesi kararı olan beraat kararıdır. 

Beraat kelimesi; kelime anlamı olarak "aklanma, suçsuz bulunma" manasındadır. Ceza hukuku bakımından beraat ise, bir süreç sonucu elde edilen neticeyi ifade eder.

Her ceza davası öncesi bir soruşturma evresi olur. Bu evrede savcılık makamı, şikayet, ihbar yahut başka yollarla elde ettiği suç şüphesi üzerine harekete geçer ve araştırma yapar. Bu araştırmaların tümüne "soruşturma" denir. Basit şüphe ile işe başlayan savcılık makamı, yaptığı araştırmalara neticesinde "makul şüphe"ye varır ise bir iddianame düzenleyerek ceza davasını açılması için ceza mahkemesine başvurur.

Ceza mahkemesi iddianameyi kabul eder ise ceza yargılaması başlar. Mahkeme, makul şüphe ile açılan ceza davasında, suçun varlığını ve suçu işleyenlerin bulunması için araştırmalar yapar. Mahkemenin, suçu ve suçu işleyeni "kesin" olarak belirlemesi durumunda sanık cezalandırır (CMK md. 223/5).

Ancak, mahkeme yargılanan sanığın kesin olarak suçu işlediği sonucuna ulaşamazsa, sanık hakkında "beraat" kararı verir.

Beraat kararı, sadece suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması durumunda verilmez.

Sanık hakkında iddia edilen suç, suç olmaktan çıkmışsa; sanığın suçu işlemeye yönelik kastı yahut taksiri (kusuru) yoksa; sanığın fiili bir hukuka uygunluk nedeninden kaynaklanıyorsa; sanığın suç işlemediği sabitse; mahkemece beraat hükmü verilir.

Dolayısıyla beraat kararını mahkeme, sadece suçun sanık tarafından işlendiği sabit değilse değil, suçun sanık tarafından işlenmediği sabitse, sanığın eylemi suç olmaktan çıkmışsa, hukuka uygunluk nedeni varsa, sanığın kastı ve taksiri yoksa da verebilir (CMK 223/2).

Beraat kararının kesinleşmesi ile birlikte, soruşturmada ve yargılamada sanık aleyhine yapılan tüm işlemler geri alınır. Sanık tutuklanmışsa tahliye edilir, sanık hakkında bir adli kontrol kararı verilmiş ise kaldırılır, sanığın bir eşyasına el konulmuşsa, sanığa iade edilir vs.