Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi, tutuklama ile ilgili kararlara dair sorularda, soruların cevabı, tutuklama kararını veren mahkemeye göre değişmektedir.

Tutuklama kararını, devam eden bir soruşturma sırasında sulh ceza mahkemesi tarafından verilmiş ise, bu karara karşı yapılacak itiraz ile itiraz süreci başlaycaktır. İtirazı alan sulh ceza mahkemesi, CMK md. 268/2 gereği, eğer itirazı yerinde görürse, derhal kararını düzeltebilir. Yani sulh ceza mahkemesi verdiği tutuklama kararının doğru olmadığna itiraz ile kanaat getirir ise, bu yönde bir karar verir ve bu kararı itirazın kendisine ulaşmasından itibaren 3 gün içerisinde verir. sulh ceza mahkemesi, yapılan itiraz üzerine görüşünü değiştirmez ise, yine aynı süre içerisnde yani 3 gün içerisinde, itirazın incelenmesi için görevli ve yetkili asliye ceza mahkemesine gönderir. Asliye ceza mahkemesi, sulh ceza mahkemesi aracılığıyla önüne gelen itirazı inceler. Kural olarak dosya üzerinde inceleme yapabileceği gibi duruşma açarak Cumhuriyet savcı ve müdafiiyi de dinleyebilecek olan asliye ceza mahkemesi, neticeten bir karar verir. Uygulamada, sulh ceza mahkemesinden asliye ceza mahkemesine gönderilen tutuklama kararına karşı itiraz talepleri, dilekçenin verilmesinden en geç 10 gün içerisinde sonuçlanmaktadır.

Her ne kadar, tutuklama kararlarının % 70'i, soruşturma aşamasında ve sulh ceza mahkemesince verilmekte ise de, istisnai de olsa, asliye ceza mahkemesi ve ağır ceza mahkemesince de tutuklama kararı verilebilmektedir.

Soruşturuma aşamasında tutuklu bulunmayan şüphelinin, kamu davası açıldıktan sonra dosyası asliye veya ağır ceza mahkemesine gönderilir. Bu aşamada (eğer iddianamenin iadesi şartları yok ise) asliye veya ağır ceza mahkemesi iddianameyi kabul eder, yargılamayı açar ve bir tensip zaptı düzenler. Bu aşamada asliye ceza mahkemesi veya ağır ceza mahkemesi, sanık hakkında tutuklama kararı verebilir. Aynı şekilde, tensiple tutuklama kararı verilmese bile, asliye ceza mahkemesi veya ağır ceza mahkemesi celselerde (örneğin birinci, ikinci ... celselerde) hatta hükümle birlikte dahi tutuklama kararı verebilir. Belirtilen ihtimallerden biri dahilinde verilen bir tutuklama kararına karşı aynı mahkemeye verilen bir dilekçe ile karara itiraz edilebilir. Bu durumda, aynı sulh ceza mahkemesinde olduğu gibi kararı veren mahkeme 3 gün içerisinde ya kararını değiştirir ya da itirazı incelemeye yetkili bir numara sonraki mahkemeye (örneğin 3 asliye ceza mahkemesi kararı 4 asliye ceza mahkemesine, 3 ağır ceza mahkemesinin kararı 4 ağır ceza mahkeemsine) dosyayı incelenmek üzere gönderir. İtirazı inceleyen mahkeme en kısa sürede karar verir. Uygulamada bu süreç yine 10 günü bulmaktadır.

Unutulmamalıdır ki tutuklama kararını sadece mahkemeler verebilir ve sadece mahkemeler kaldırabilir. Cumhuriyet savcılığının, tutuklama ve/veya tahliye kararı verme yetkisi yoktur.