Son zamanlarda “ek savunma verilmesi ne demektir”, “ek savunma hakkı ne demektir” ekseninde sıkça sorular gelmektedir. Kısa bir makale ile bu sorulara cevap vermeyi uygun görüyoruz.

Bir kişi hakkında bir fiili nedeniyle soruşturma açıldığında savcılık makamı, yapılan fiilin suç oluşturduğu kanaatine varırsa, bu fiilin hangi suça vücuut verdiği ve hangi kanun maddesinin hangi fıkrası nedeniyle cezalandırılması veya güvenlik tedbiri uygulanmasını iddinamade belirtir. İddianamenin kabul edilmesiyle başlayan ceza yargılamasında hakim, iddianamedeki bu hukuki değerlendirmeye bağlı değildir (CMK md. 225/2). Bu nedenle yargılama sırasında iddianamede belirtilen sevk maddelerinden farklı bir düzenlemeden ceza verilmesi ihtimali ortaya çıkar ise, bu durumda mahkeme veya hakimlik makamı, bu ihtimale bağlı olarak sanığa ek savunma vermesini talep eder. Bu bir haktan ortaya çıkan bir durumdur. Nitekim CMK md. 226'da ek savunma hakkı düzenlenmiştir.

Uygulamada bu konuda bir çok sorun başgöstermektedir.

Bu sorunlardan birincisi sanık hakkında iddianamede belirtilen sevk maddesinden daha ağır bir ceza öngören hukuki düzenlemeden cezalandırma ihtimali ortaya çıktığında ek savunma verilmesi ancak sevk maddesinden daha düşük cezayı öngören bir hukuki düzenlemeden cezalandırılma ihtimali ortaya çıktığında ek savunma verilmemesidir. Bu durum her ne kadar YCGK 2010/261 E, 2011/141 K. sayılı kararında belirtildiği üzere ortadan kalkmış olması gereken bir sorun olması gerekirken maalesef uygulamada hala sevk maddesinden daha az bir ceza öngören hukuki düzenlemeden ceza verilme ihtimali söz konusu olduğunda ek savunma hakkı tanınmamaktadır.

Uygulamada ortaya çıkan bir başka sorun ise, ek savunma hakkı verilen kanun maddeleri ne ise kararın ona göre çıkmasıdır. Maalesef, özellikle yargılamanın sonuna doğru mahkemeler, birden bire ek savunma hakkı vermekte, hangi kanun maddesinden ve fıkrasından ek savunma hakkı verilmiş ise karar da ona göre çıkmaktadır. Bir nevi mahkemeler, kararı fiilen verdikten sonra ek savunma hakkı vererek verdikleri karara hukuki bir temel oluşturmaktadırlar. Bu biraz da yargının kanayan yarası olan “dosyaların yeterince incelenmemesi”nden kaynaklanmaktadır ve ek savunma hakkı ortaya çıktığı anda değil dosya gereği gibi incelendikten sonra yani olması gerekenden çok sonra tanınan bir hak haline gelmiştir. Ve bu kolaycılık o kadar abartılmaya başlanmıştır ki, ileride bu tip uygulamaya giden hakimler hakkında "ihsası rey" nedeniyle idari soruşturma açılması mümkün gibi görünmektedir.

Bu nedenle çok rahat söyleyebiliriz ki, yagılamanın sonuna doğru mahkemece aniden ek savunma hakkı tanınarak bir kısım kanun maddeleri dile getirilmiş ise, aynı şekilde karar çıkacağı ihtimali, kesine yakın bir ihtimaldir.