SUSMA HAKKINI KULLANMAK ve SUÇU İNKAR ETME ALEYHE YORUMLANAMAZ
Soruşturmada şüpheli, yargılamada sanık; susma haklarını kullanabilir. Susma hakkı, Anayasa md. 38/5 ve CMK md. 147/1-e fıkrasında düzenlemiştir. Yine aynı şekilde Anayasada 38/5, kişinin kendisi hakkında suçlayıcı beyanlarda bulunmaya zorlanamayacağı da belirtilmiş olup şüpheli ve/veya sanığın isnat edilen suçu inkar etmesi, Anayasal bir haktır.
Belirtilen bu nedenlerle şüpheli veya sanığın, susma hakkını kullanması veya suçu inkar etmesi, TCK md. 231'de düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması, TCK md. 51'de düzenlenen cezanın ertelenmesi ve TCK md. 62'de düzenlenen takdiri indirim hükümlerinin uygulanması gibi sanık lehine olan hükümlerin uygulanmasına engel değildir.
Buradan çıkan sonuç şudur: Şüpheli veya sanığın susma hakkını kullanması suçu inkar etmesi, suçu ikrar etmemesi gibi durumlarda, sanık aleyhine hüküm çıkarılamaz. Savcılıkların, soruşturma aşamasında şüphelinin susma hakkını kullanmasını, suçu inkar etmesini, CMK md. 160/2.f. düzenlemesine rağmen, aleyhe yorumlayarak bu durumu kamu davası açılması için bir neden olarak görmeleri mümkün değildir. Aynı şekilde, ceza yargılamasının amacının maddi gerçeği ortaya çıkarmak ve sanığın suçunun sabit oluğunu tespit etmek olduğundan (CMK md. 223/5), sanığın susması yahut isnat edilen suçu inkar etmesi veya suçu ikrar etmemesi, hiçbir öneme haiz değildir. Mahkemece sanığın isnat edilen suçu işlediği yönünde somut delillere dayalı kanaatinin oluşması aşamasında, sanığın susma hakkını kullanmasının yahut isnat edilen suçu inkar etmesinin (hatta suçu ikrar etmesinin dahi) bir önemi bulunmadığından, sırf bu haklarını kullandığı için sanığın hukuki durumunun aleyhe yorumlanması, mümkün ve hukuki değildir. Sanığın savunması, etkin pişmanlık gibi hükümlerin uygulanması için önem arz etmekte olup, sanığın susmasının yahut inkarının hiçbir konuda bir önemi bulunmamaktadır.
Aşağıda bu konuya dair Yargıtay'ın bir çok kararını sunmayı uygun görüyoruz. Bazı kararların tekrar niteliğinde olduğu açıkça görülmektedir. Zira Yerel Mahkemeler, mülga 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu döneminde de sanığın susma hakkını kullanmasını veya isnat edilen suçu inkar etmesini hatta suçu ikrar etmemesini aleyhe yorumlama geleneğine uygun ve hukuk dışı kararlar tesis etmişlerdir. Yargıtay, bu konuda yığınla bozma kararı vermesine rağmen bugün dahi Yerel Mahkemelerin halihazırda aynı şekilde karar tesis ettiklerini, Yargıtay'ın bozma kararlarından rahatça görebilmekteyiz.
"Ancak; CYY.sı 147.maddesinde tanınan susma hakkı kullanan sanık hakkında, "... susma hakkıyla siyasi bir duruş içine girdiği ..." biçiminde yasal olmayan gerekçeyle takdiri indirim nedeninin uygulanmamış olması;" (4. Ceza Dairesi 2008/10723 E., 2008/21522 K.)
----
"5271 sayılı CMK’nın 147/1-e maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanığın, suçunu ikrar etmediğinden bahisle yerinde ve yeterli olmayan gerekçeyle yazılı biçimde cezasından 5237 sayılı TCK’nın 62/1. maddesi uyarınca indirim yapılmamasına karar verilmesi,"( 13. Ceza Dairesi, 2011/14728 E., 2012/18393 K.)
----
"1-Mahkemece “sanığın mahkememize karşı saygılı tutum ve davranışları sanığın lehine değerlendirilerek” denilerek sanık hakkında TCK'nın 62. maddesindeki takdiri indirim uygulanmasına rağmen; CMK'nın 231. maddesinde düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve TCK'nın 51. maddesinde düzenlenen erteleme konularında ise; "suçtan nedamet duyduğu saptanamayan ve susma hakkı hatırlatıldığı halde yargılamayı saptırmaya yönelik beyanlarda bulunan" denilerek sanık hakkında uygulanmamalarına karar verilerek çelişkiye yol açılması,
2-CMK'nın 231/6. maddesi uyarınca, suç tarihi itibariyle sabıkası bulunmayan sanığın, kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları gözönünde bulundurularak, yeniden suç işleyip işlemeyeceği konusunda bir değerlendirme yapılması gerektiği gözetilmeden, “Suçtan nedamet duyduğu saptanamayan ve susma hakkı hatırlatıldığı halde yargılamayı saptırmaya yönelik beyanlarda bulunan sanığın....” biçimindeki kanuni olmayan gerekçeyle hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verilmesi,
3- Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkum edilmemiş olan sanık hakkında, TCK'nın 51/1-b maddesi gereğince suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaat oluşup oluşmadığı" hususu değerlendirilmeden, “Suçtan nedamet duyduğu saptanamayan ve susma hakkı hatırlatıldığı halde yargılamayı saptırmaya yönelik beyanlarda bulunan sanığın...” biçimindeki kanuni ve yeterli olmayan gerekçeyle hapis cezasının ertelenmesine yer olmadığına karar verilmesi," (18. Ceza Dairesi, 2015/21503 E., 2016/9808 K.)
----
"Ceza Yargılama Yasası’nın 135.maddesine göre susma hakkı bulunan sanığın “suçu kabul etmediğinden” biçimindeki yasal olmayan gerekçe ile takdiri indirim nedeni olan 765 sayılı TCK’ nun 59. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi,"( 2. Ceza Dairesi, 2010/33635 E., 2011/38393 K.)
----
"CMK'nın 147/1-e maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanığın, duruşmadaki tutum ile davranışları, kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi yerine suçlamayı kabul etmediği yolundaki yasal olmayan gerekçeyle CMK'nın 231/5. maddesinde öngörülen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının uygulanmaması," (5. Ceza Dairesi, 2011/13254 E., 2012/556 K.)
---
"CMK'nın 147/1-e maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanığın “suçunu inkar ettiği” biçimindeki yasal olmayan gerekçe ile TCK'nın 62. maddesindeki takdiri indirimin uygulanmaması," (4. Ceza Dairesi, 2011/12579 E. , 2013/14889 K.)
----
"Sanık hakkında sabıkasız geçmişinden söz edilerek TCK’nın 62. maddesi uygulanmasına karşın, suça meyilli yapısı gerekçesiyle TCK'nın 50 ve CMK’nın 231; susma hakkı olan sanığın suçu inkar ettiği ve pişmanlık göstermediğinden bahisle TCK'nın 51. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi," (4. Ceza Dairesi, 2010/26028 E., 2012/21139 K.)
---
"TCK'nın 62. maddesinde öngörülen "failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri" gibi hususlar değerlendirilmeden ve CMK'nın 147/1-e maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanık hakkında “Sanığın suçunu inkar yoluna gidişi, yargılamaya yardımcı olmayışı” biçimindeki kanuni olmayan gerekçe ile takdiri indirimin uygulanmaması," (4. Ceza Dairesi, 2015/21840 E., 2019/18929 K.)
----
"Susma hakkı bulunan sanığın atılı suçları inkar ettiğinden bahisle ve yetersiz gerekçeyle hakkında TCK'nın 62 maddesinin uygulanmaması," ((Kapatılan)13. Ceza Dairesi, 2011/29336 E., 2013/2820 K.)
----
"CMK'nın 147/1-e maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanığın suçunu inkar ettiği biçimindeki yasal olmayan gerekçe ile TCK'nın 62. maddesindeki takdiri indirimin uygulanmaması," (4. Ceza Dairesi, 2011/856 E., 2012/27415 K.)
----
"CYY.'nın 147/1. maddesine göre susma hakkı bulunan sanığın suçunu inkar ettiği gerekçesiyle TCY.'nin 62. maddesinin uygulanmaması," (4. Ceza Dairesi, 2009/4295 E., 2011/5946 K.)
----
"Susma hakkı olan sanığın suçunu inkar ettiğinden söz edilerek TCY.nın 62. maddesinin uygulamaması," (4. Ceza Dairesi, 2012/2629 E., 2012/4148 K.)
----
"Susma hakkı bulunan sanığın suçunu inkar etmesinden bahisle yasal olmayan gerekçeyle 5237 sayılı TCK'nin 62. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi," (3. Ceza Dairesi , 2013/1466 E., 2013/39623 K.)
----
"1412 sayılı CYY.nın 135 ve 5271 sayılı CYY.nın 147. maddelerinin sanığın susma hakkı bulunduğuna ilişkin buyurucu hükümlerine karşın, sanığın açık ikrarı olmadığı biçimindeki yasal olmayan gerekçeyle hakkında 765 sayılı TCY.nın 59. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi," (4. Ceza Dairesi, 2009/22091 E., 2011/17484 K.)
----
"Susma hakkı bulunan sanığın suçu inkara yöneldiği şeklindeki yerinde olmayan gerekçeyle takdiri indirim hükmünün uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi," (3. Ceza Dairesi 2010/16976 E. , 2012/28125 K.)
----
"Savunma hakkı kapsamında hakkındaki suçlamayı kabul etmeyebileceği gibi CMK'nun 147.maddesine göre susma hakkı bulunan sanığın “açık ikrarı olmadığı” biçimindeki yasal olmayan gerekçe ile TCK'nun 59. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi" (2. Ceza Dairesi 2011/30543 E., 2012/946 K.)
----
"5271 Sayılı CMK'nın 147/1-e maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanığın ikrarının olmadığı şeklindeki yasal olmayan gerekçe ile 5237 sayılı TCK'nın 62. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi," (13. Ceza Dairesi 2013/13172 E. , 2014/14294 K.)
----
"CYY.'nın 147/1-e maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanığın, suçunu inkar ettiği yolundaki yasal olmayan gerekçeyle 5237 sayılı TCY.7nın 62. maddesinde öngörülen takriri indirim maddesinin uygulanmaması," (4. Ceza Dairesi 2008/21253 E., 2011/2205 K.)
----
"Sabıkasız olan ve yükletilen suçlarla ilgili olarak “susma hakkı” bulunan sanık hakkında, TCK'nın 51/1-b maddesi gereğince "suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşup oluşmadığı" hususu değerlendirilmeden yasal olmayan gerekçeyle, ertelemeye yer olmadığına karar verilmesi," (4. Ceza Dairesi 2010/28487 E., 2012/21309 K.)
----
"TCK'nin 62. maddesinde öngörülen "failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri" gibi hususlar değerlendirilmeden ve susma hakkı bulunan sanıklar hakkında "sanıkların ısrarla atılı suçu işlemediklerini savunmaları" biçimindeki kanuni ve yeterli olmayan gerekçeyle sanıklar hakkında TCK'nin 62. maddesindeki takdiri indirim hükmünün uygulanmaması," (3. Ceza Dairesi 2012/26016 E., 2013/31116 K.)
----
"5271 Sayılı CMK'nun 147.maddesine göre susma hakkı olan sanık hakkında "açık ikrarı olmadığından" biçimindeki yasal olmayan gerekçeyle TCK.nın 62.maddesinin uygulanmaması," (3. Ceza Dairesi 2008/16134 E. , 2010/18810 K.)
----
"... sabıkasız olup esasen susma hakkı bulunan sanığa yükletilen hakaret suçundan doğan maddi bir zarar bulunmadığı gibi katılan tarafın da zararının tazmini yönünde bir talebinin olmadığı gözetilerek, CMK'nın 231/6-b bendinde öngörülen kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak sanığın yeniden suç işleyip işlemeyeğine ilişkin ölçütün değerlendirilmesi gerekirken, “sanığın sürekli inkara dayalı davranışları ve mağdurların zararını gidermemesi” biçimindeki yasal olmayan gerekçeyle hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verilmesi," (2. Ceza Dairesi 2011/29189 E., 2013/15524 K.)
----
"CYY. 147. maddesi uyarınca susma hakkı bulunan sanık M....... K....... hakkında, "savunmasının inkara yönelik bulunduğu." biçimde yasal olmayan gerekçeyle takdiri indirim nedeninin uygulanmaması;" (4. Ceza Dairesi 2007/12652 E., 2009/11467 K.)
---
"Takdiri indirim nedeni olarak; failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususların göz önünde bulundurulması gerektiği gözetilmeden, geçmişte suç kaydı ve sabıkası olmayan, kendisine isnat edilen suçlamalarla ilgili susma hakkı bulunan ve suçunu kabul etmeyen sanığın pişman olduğunu beyan etmesinin beklenemeyeceği, yargılama boyunca duruşmanın düzenini bozduğuna veya başkaca bir olumsuz tutum veya davranışının bulunduğuna ilişkin tutanaklara yansıyan bir durum bulunmayan sanık hakkında hükmolunan cezadan TCK'nın 62. maddesi uyarınca indirim yapılması gerekirken; yetersiz ve dosya kapsamıyla uyumlu olmayan gerekçelerle takdiri indirim yapılmasına yer olmadığına karar verilmesi," (3. Ceza Dairesi 2022/2497 E., 2022/4024 K.)
---
"5271 sayılı CMK'nun 147. maddesi uyarınca susma hakkı bulunan ve suçunu inkar eden sanığın savunmasının mahkemeyi yanıltmaya yönelik olduğundan söz ederek yasal olmayan gerekçe ile 5237 sayılı TCK'nun 62. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi," (7. Ceza Dairesi 2015/26630 E., 2019/37086 K.)
----
YORUM GÖNDER